PCOS: Polycysteus Ovarium Syndroom door de bril van Ayurveda

Polycysteus Ovarium Syndroom, beter bekend als PCOS, is een veelvoorkomende hormonale aandoening bij vrouwen van vruchtbare leeftijd. Waar in de Westerse geneeskunde PCOS vooral bekend staat om de impact op de vruchtbaarheid, bekijkt Ayurveda de aandoening vanuit een breed en holistisch perspectief. 

In Ayurveda spelen het lichaam, de geest en de omgeving allemaal een rol in gezondheid. Zo ook bij PCOS. In dit artikel neem ik je mee in de symptomen van PCOS, de Westerse kijk versus de Ayurvedische visie en mogelijke, natuurlijke behandelingen. 

Wat is PCOS en hoe herken je het?
Op fysiologisch niveau wordt PCOS gekenmerkt door meerdere kleine cysten op de eierstokken. Dit leidt tot een hormonale onbalans die de functie van de eierstokken en de productie van vrouwelijke hormonen zoals oestrogeen en progesteron beïnvloedt. Deze disbalans veroorzaakt een verhoogde aanmaak van mannelijke hormonen (androgenen), wat kan resulteren in uiteenlopende symptomen, zoals:

• Onregelmatige menstruaties
• Het uitblijven van de menstruatie
• Pijnlijke menstruaties
• Overmatig haargroei op gezicht, borst en rug (hirsutisme)
• Haarverlies
• Gewichtstoename, vooral rond de buikstreek
• Vermoeidheid en stemmingswisselingen
• Moeite met zwanger worden
• Acne en/of een vette huid
• Donkere verkleuring in oksels, nek of liezen
• Hoge bloeddruk
• Verhoogd cholesterol
• Migraine
• Overmatig zweten

Niet iedereen met PCOS ervaart alle symptomen; sommige vrouwen hebben slechts een paar kenmerken terwijl anderen met meer of ernstigere klachten kampen. Wanneer we verderop de Ayurvedische visie hierop bespreken, zul je zien dat dit o.a. te maken heeft met de balans van de dosha's en jouw persoonlijke constitutie.

PCOS vanuit de Westerse geneeskunde
De Westerse geneeskunde beschouwt PCOS als een endocriene aandoening, waarbij de nadruk ligt op de hormonale disbalans en de gevolgen voor de vruchtbaarheid. De behandeling bestaat met name uit symptoombestrijding zoals:

• Hormonale anticonceptie om de menstruatiecyclus te reguleren
• Medicatie om de insulinegevoeligheid te verbeteren
• In sommige gevallen medicatie om de ovulatie te stimuleren

Met een beetje geluk krijg je daar ook leefstijladviezen bij, zoals gezonde voeding en regelmatige beweging. Maar bovenal is deze aanpak gericht op het onderdrukken van symptomen en niet op het aanpakken van de onderliggende oorzaken en de bredere impact op het algehele welzijn. And that's where Ayurveda steps in!

De Ayurvedische visie op PCOS
In de Ayurveda wordt PCOS gezien als een verstoring van de dosha’s, voornamelijk van Kapha en Vata. Ayurveda beschouwt het lichaam als een systeem dat door verkeerde voeding, stress, emoties en omgevingsfactoren uit balans kan raken. Wanneer deze invloeden niet goed door het lichaam verwerkt worden, kan er ama (gifstoffen) ontstaan. Bij PCOS ontstaat vaak een opeenstapeling van ama in combinatie met een overmaat aan Kapha, wat de vrije beweging van Vata blokkeert. Deze blokkade veroorzaakt stagnatie in het lichaam, wat leidt tot de vorming van cysten in de eierstokken en een verstoring van de natuurlijke stroom van energie en balans in het lichaam. Ayurveda beschouwt PCOS dan ook als een diepgewortelde disbalans die niet alleen de hormoonhuishouding beïnvloedt, maar het hele lichaam en welzijn aantast.
Ayurvedische behandelmethoden richten zich op het herstellen van de balans tussen de dosha’s door middel van aangepaste voeding, kruiden, lichaamsbeweging, stressmanagement en reinigingsmethoden zoals Panchakarma. Deze aanpak ondersteunt de natuurlijke processen van het lichaam, bevordert een gezonde spijsvertering en werkt specifiek op het verminderen van ama en overtollige Kapha, zodat de energie van Vata weer vrij kan stromen.

Verschil tussen Ayurveda en Westerse benadering
De Westerse geneeskunde biedt uitstekende mogelijkheden wanneer het gaat om acute gezondheidssituaties. PCOS daarentegen is een leefstijl-gerelateerde aandoening waarin voeding en gewoonten een grote rol spelen. In plaats van te focussen op symptoombestrijding (waarbij het onderliggende probleem vaak onbehandeld blijft), helpt Ayurveda om de oorzaken van PCOS aan te pakken door balans in het hele lichaam te herstellen. Waar de Westerse aanpak vaak uit hormonale therapieën en medicatie bestaat, vertrouwt Ayurveda op natuurlijke middelen en remedies die het zelfgenezend vermogen van het lichaam ondersteunen. Ayurveda ziet PCOS niet alleen als een fysieke aandoening, maar als een verstoring van zowel lichamelijk als geestelijk welzijn. Daarom legt Ayurveda sterk de nadruk op leefstijl- en voedingsaanpassingen die de gezondheid op alle niveaus ondersteunen.

Ayurvedische tip voor vrouwen met PCOS

In Ayurveda wordt vaak Methi water ingezet bij aandoeningen die verband houden met Kapha en Vata, zoals gewichtstoename, hormonale disbalans (zoals PCOS), en spijsverteringsproblemen. Methi (fenegriek) wordt beschouwd als een krachtig middel om de natuurlijke reiniging van het lichaam te stimuleren, omdat het helpt bij het verminderen van ama (gifstoffen) en het ondersteunen van de spijsverteringsvuur (agni). Beiden essentiële onderdelen in de behandeling van PCOS.

Persoonlijk schrijf ik Methi water regelmatig voor als dagelijks ritueel voor het verbeteren van de darmgezondheid, het verlagen van cholesterol en het stabiliseren van bloedsuikers, vooral bij vrouwen met PCOS die last hebben van insulineresistentie of gewichtstoename. Ook kan het de huidconditie verbeteren door de ontstekingsremmende eigenschappen die het bevat. Het recept van Methi water vind je hier. Samen met een uitgebreide uitleg over het effect van fenegriek op de bloedsuikerspiegel. Drink smakelijk!

Final note:

In Ayurveda is iedere situatie uniek. PCOS zal daarom bij ieder persoon een verschillende achtergrond en oorzaak hebben en daarmee ook een verschillende behandeling. Dat PCOS in Ayurveda met name een Kapha en Vata aandoening is, wil niet zeggen dat Pitta niet van invloed kan zijn. Ook deze dosha kan een factor zijn in jouw vorm van PCOS. Een diepte intake en op maat voorgeschreven voeding, leefstijl, kruiden en lichaamsbehandelingen zijn allemaal onderdeel van de Ayurvedische aanpak bij PCOS.

Heb jij PCOS of herken je jezelf in de symptomen? In een 1:1 consult kunnen we jouw persoonlijke situatie verder uitdiepen en op zoek gaan naar de juiste, natuurlijke behandeling. Neem contact op voor een kennismaking - ik spreek je daar! Liefs Indra