Hormonen… we kunnen er niet omheen. Ze regelen bijna alles in ons lichaam: van onze gemoedstoestand tot ons energieniveau, van ons gewicht tot hoe we ons voelen tijdens onze menstruatiecyclus. Het is dan ook geen verrassing dat hormonale klachten veel invloed kunnen hebben op je dagelijks leven.
Maar wat als we deze klachten niet alleen met medicatie zouden kunnen aanpakken? Wat als er een meer holistische benadering is? Welkom in de wereld van Ayurveda, een eeuwenoude geneeskunde die je lichaam en geest in balans brengt en daarmee ook je hormonen.
Wat is Ayurveda?
Ayurveda is een traditionele Indiase geneeskunde die gebaseerd is op het idee van het in balans brengen van de drie dosha’s: Vata, Pitta en Kapha. Deze dosha’s vertegenwoordigen verschillende energiesystemen in je lichaam en geest. Wanneer een van deze dosha’s uit balans raakt, kan dit leiden tot lichamelijke of emotionele klachten. Ayurveda ziet het lichaam niet als een verzameling van losse onderdelen, maar als een geheel, waarin alles met elkaar verbonden is. Dit maakt de Ayurvedische benadering van hormonale klachten bijzonder holistisch: het gaat niet alleen om het behandelen van symptomen, maar ook om het herstellen van de balans in je lichaam en geest.
Hormonale Klachten volgens Ayurveda
In Ayurveda worden hormonale klachten vaak gezien als een gevolg van een disbalans tussen de dosha’s. Laten we een aantal veelvoorkomende hormonale klachten onder de loep nemen en kijken hoe Ayurveda deze verklaart.PMS: Wanneer je hormonen zich tegen je keren
Premenstrueel syndroom (PMS) is voor veel vrouwen een bekend fenomeen. Van prikkelbaarheid tot pijnlijke borsten en van vermoeidheid tot huilbuien, de symptomen kunnen variëren, maar de oorzaak is vaak hormonaal. Ayurveda beschouwt PMS als een verstoring van Vata (Lucht en Ether) en Pitta (Vuur en Water). Vata wordt geassocieerd met beweging en onregelmatigheid, terwijl Pitta staat voor warmte, kracht en passie. Een disbalans van deze dosha’s kan leiden tot de emotionele en fysieke symptomen die we associëren met PMS. Vata uit balans kan zorgen voor onregelmatigheid en een gevoel van chaos in je lichaam, wat zich uit in stemmingswisselingen en vermoeidheid. Pitta, het vurige element in ons, zorgt voor ontstekingen en verhoogde emoties, wat kan leiden tot prikkelbaarheid en boosheid. Om Vata en Pitta te kalmeren, adviseert Ayurveda rustige routines, afgestemde voeding en kruiden zoals Ashwagandha (voor Vata) en Shatavari (voor Pitta). Laat je echter altijd adviseren voordat je Ayurvedische kruiden neemt.Menstruatiepijn: krampen en onrust in je buik
Menstruatiepijn (dysmenorroe) wordt vaak veroorzaakt door een overmaat aan Pitta in het lichaam. Pitta heeft de eigenschap om warmte en ontstekingen te veroorzaken, en bij menstruatiepijn is dit precies wat er gebeurt. De baarmoederwand trekt samen, wat de pijn veroorzaakt. Bij pijn is echter ook Vata aanwezig. Ayurveda biedt verschillende oplossingen om deze pijn te verzachten. Het drinken van een warm kruidenmengsel zoals kaneel- of gemberthee kan de circulatie bevorderen en de krampen verlichten. Het kalmeren van de Pitta-energie door middel van rust, koele kompressen en een voedzaam dieet is essentieel.Uitblijvende Menstruatie: onregelmatigheid in je cyclus
Een uitblijvende menstruatie kan een frustrerende ervaring zijn. In Ayurveda wordt dit vaak gezien als een gevolg van een verstoring in Vata, de dosha die verantwoordelijk is voor beweging in je lichaam. Wanneer Vata uit balans is, kan het de neerwaartse beweging van ontlasting, urine én menstruatiebloed verstoren en je menstruatie uitstellen. Het is belangrijk om Vata te kalmeren door middel van warme, smerende voedingsmiddelen, ontspanning en het vermijden van overmatige stress. Kruiden zoals Ashwagandha en Shatavari kunnen ook helpen om het hormonale systeem weer in balans te brengen.
Onregelmatige Menstruatie: je cyclus in chaos
Als je menstruatie niet op regelmatige basis komt, kan dit wijzen op een Vata disbalans die wordt gekarakteriseerd door onregelmatigheid. Ayurveda stelt dat een onregelmatige menstruatiecyclus vaak te maken heeft met een verstoorde spijsvertering en een onregelmatige levensstijl. Het is belangrijk om niet alleen je menstruatie te reguleren, maar ook je algehele gezondheid en welzijn aan te pakken. Dit kan betekenen dat je meer structuur aanbrengt in je dagelijkse routine, voedzaam en makkelijk te verteren voedsel eet en stress vermindert. Als je van nature al meer Vata in je constitutie hebt, kan het zijn dat je des te meer gevoelig bent voor dergelijke klachten. PCOS: een veelvoorkomende oorzaak van een onregelmatige cyclus
Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) is een hormonale aandoening die vaak gepaard gaat met onregelmatige menstruaties, overmatige haargroei en een verhoogd testosteronniveau. In Ayurveda wordt PCOS vaak geassocieerd met een verstoring in zowel Vata als Kapha. Kapha, de dosha die staat voor stabiliteit en massa, kan leiden tot het vasthouden van overtollig gewicht en vocht. Deze kunnen de symptomen van PCOS kan verergeren. Vata speelt een rol in de onregelmatigheid van de menstruatie. Om PCOS te behandelen, richt Ayurveda zich op het in balans brengen van zowel Vata als Kapha, met behulp van kruiden zoals Shatavari voor het hormonale systeem en Triphala voor de spijsvertering. Ook wordt geadviseerd om een voedzaam dieet te volgen en regelmatig lichaamsbeweging te hebben.Endometriose: Wanneer endometriumweefsel buiten de baarmoeder groeit
Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat normaal gesproken in de baarmoeder groeit, buiten de baarmoederwand verschijnt. Dit kan ernstige pijn veroorzaken. Ayurveda ziet endometriose als een verstoring meerdere dosha's waarbij sprake is van overmatige groei van weefsel (Kapha), op plekken waar dit niet hoort (Vata) en dat gaat ontsteken (Pitta). Bij behandeling is het dan ook van belang om dit allemaal mee te nemen. Om de pijn te verlichten worden bijvoorbeeld kruiden zoals kurkuma en gember ingezet, die bekend staan om hun ontstekingsremmende werking. Ook stressvermindering en het vermijden van zware, verhitte voedingsmiddelen helpen om de ontsteking te verminderen.
De Holistische Benadering van Ayurveda
Ayurveda kijkt niet alleen naar de symptomen, maar behandelt het hele lichaam en geest. Dit betekent dat naast kruiden en voeding, je ook aandacht moet besteden aan je algehele levensstijl. Yoga, meditatie, voldoende slaap en stressvermindering zijn essentiële onderdelen van de Ayurvedische benadering van hormonale klachten. Vata, Pitta en Kapha moeten in balans zijn, niet alleen op fysiek niveau, maar ook op mentaal en emotioneel niveau. Alleen dan kan het hormonale systeem optimaal functioneren.Samengevat
Hormonen kunnen een flinke impact hebben op je leven, maar Ayurveda biedt een holistische benadering van deze klachten. Door te begrijpen hoe Vata, Pitta en Kapha je lichaam en geest beïnvloeden, kun je natuurlijke methoden vinden om je hormonale gezondheid in balans te brengen. Of je nu worstelt met PMS, menstruatiepijn, PCOS, endometriose of onregelmatige menstruaties, Ayurveda helpt je om niet alleen je symptomen te verlichten, maar ook om een diepere balans in je lichaam en geest te herstellen. Probeer het eens – je lichaam zal je dankbaar zijn!
Ervaar je hormonale klachten of ben je gediagnostiseerd met een gynaecologische aandoening? Plan een kennismakingsgesprek in of boek direct een Deep Dive om op Ayurvedische wijze aan de oorzaak van je klachten te werken.